Materialije

powědančko

wobraz

Přihot

Wobraz wućišćeć a laminěrować abo na sylnišu papjeru zlěpić.

Přewjedźenje

Z tutym małym powědančkom móžeće rěčny pomjatk (Sprachgedächtnis) dźěći spěchować, z tym zo dźěći powědančko zasopowědaja a zo stajeće prašenja k wobsahej. Prjedy pak hač powědančko předčitaće, wobhladajće sej zhromadnje z nimi wobraz. Dajće sej wot dźěći na nim zwobraznjene jednanje kaž tež detaile wopisować. Tak móža so dźěći rěčnje na wobsah nastajić a za nje budźe lóšo, při čitanju powědančko zapřimnyć (erfassen). Často maja dźěći mjenujcy ćeže, teksty zrozumić, dokelž jim słowoskład faluje. Wotwisujo wot rěčneho stawa dźěći je zmysłapołne, do toho njeznate słowa abo słowne skupiny z powědančka rozjasnić. Potom předčitajće powědančko: Předčitam wam nětko powědančko. Kedźbujće derje a powědajće mi po tym wšitko, na čož móžeće so hišće dopomnić.

Sadowe štomy nimaja płody

W jednym lěću na sadowych štomach lědma płody zrawjachu. Što bě so stało?

„Ha!“, praji mały pózdni (späte) nalětni mróz (Frühlingsfrost) rjaneho dnja w lěću a rybowaše (reiben) sej ruce. „To je so mi poradźiło. Sadowym štomam dźe so derje. Haj, sym so wo to postarał.“ Kukaše (lugte) zespody swojeje spanskeje mróčele, kotraž steješe wysoko w sewjeru nad wulkim lodowym morjom na njebju. Hladaše wróćo do kraja, w kotrymž bě w nalěću přebywał. Hladaše na štomy w zahrodach, na łukach, polach a w lěsach. Rjane zelene wone jemu kiwachu.

„Štomy su spokojom ze mnu. Lětsa nimaja wjele sadu njesć. Njetrjebaja swoje hałuzy pod ćežu swojich płodow k zemi schileć a so bojeć, zo so hałuzy wotłamaja. Loni bě to zlě. Jara zlě.“

Mróz rozhladowaše so (sich umblicken) mjez swojimi wjedrowymi kolegami, kotřiž běchu tohorunja w lěćnym sparje, a čakaše na jich přihłosowanje. Ale žadyn jemu njepřihłosowaše.

„Ludźo budu lědma spokojom z tobu. Tež zwěrjata na polu a w lěsu a předewšěm ptački budu hłódne a přesłapjene (enttäuscht). Žane abo jenož mało wišnjow, slowkow, brěškow w tutym lěće? Ně, to so jim njebudźe lubić“, měnješe knjeni Holle (Frau Holle) a pozběhny napominajo pokazowak. „Sy wšě kćenja na štomach zmjerznyć dał.“

„A pčołki. Wone su tež mjerznyli, žałostnje (jämmerlich) mjerznyli“, wołaše zažni nalětni wětřik (frühe Frühlingswind) rozhorjeny. „Twój pózdni zmjerzk (später Frost) njedaše jim jich dźěło na sadowych štomach wukonjeć.“

„Trjechi“, praji mała nalětnja słónčna pruha. „Jara hłódne su wone byli, te pčołki. Twojedla njejsu móhli žadyn nektar hromadźić.“

A druha nalětnja słónčna pruha přistaji: „Njetrjebaš woprawdźe hordy być, hdyž druhim žiwjenje ćežke činiš. Słyšiš, nalětni mrózo?“

„Lochko!“, zawoła nalětni mróz rozhorjeny. „Lochko sym to štomam sčinił. Njetrjebaja žane płody njesć. Njeje da to ničo?“

Tamne wjedrowe posoły (Wetterboten) chutnje na so hladachu. „Wón njebudźe to ženje zrozumić“, bórbotaše knjeni Holle skónčnje. „Jedyn so wjeseli, druhi je zrudny. Tajke je žiwjenje.“

To pak pózdni nalětni mróz wjace njesłyšeše. Dawno bě sej hižo zaso za swojej mróčelu wusnył.

Elke Bräunling