Serbske šulske towarstwo z.t.
Sorbischer Schulverein e.V.
Formy rozeznawać

download na kóncu teksta


Materialije

kopěrowanska předłoha

geometriske formy (kopěrowanska předłoha abo kładźenski material)

předmjety we wšelakich formach (kulowate, róžkate, třiróžkate)

barbjenčki

lěpk

Pohibowanska reja:

čerwjena wołmjana nitka

kryda abo Tesa-krep

hudźba (Laufmusik)

zwónčk abo druhi instrument


Geometriske formy

kruh, třiróžk, praworóžk (štyriróžk), kwadrat (štyriróžk)


Přispomnjenje

Za zapřijeće kwadrat abo praworóžk wužiwaja dźěći w předšulskej starobje zwjetša słowo štyriróžk. Zo pak bychu wone wjele zapřijećow připódla nawuknyli, mjenujće při wobchadźenju z dźěćimi tak často kaž móžno prawe pomjenowanja.


Přihot

Předłohu z geometriskimi formami wućišćeć, na twjerdu papjeru zlěpić abo laminěrować a formy wutřihać. Za kóžde dźěćo předłohu z wobrysami (Umrisse) formow a formy k wutřihanju wućišćeć. Jednu předłohu z wobrysami na A3 kopěrować.


Komentar

Dźěći nawuknu jednore formy, kotrež so zdźěla kryja, rozeznawać. Tuta kmanosć je wažna, zo na přikład pozdźišo w šuli při čitanju w prawej lince wostanu abo w ilustracijach w šulskej knize wěsty předmjet (Gegenstand) namakaja.



Přewjedźenje

Sydńće so z dźěćimi hromadźe za blido. Pokazajće geometriske formy a prašejće so dźěći, kak tute formy rěkaja a kajku barbu maja. Potom rozdźělće předmjety na blidźe. Prěnje dźěćo wuzwoli sej jedyn předmjet a jón pomjenuje. Wone spyta předmjet tak dokładnje kaž móžno wopisać (barbu, formu, material) a jědźe po formje z porstom. Dźěći so mjez sobu při wopisanju podpěraja abo kubłarka pomha. Potom połoži dźěćo předmjet pódla wotpowědneje kartki ze zwobraznjenej formu. Nětko dalše dźěćo jedyn předmjet pomjenuje a wopisuje.



Wobrysy wobjěć

Po tym dóstanje kóžde dźěćo dźěłowe łopjeno. Štyri jednore formy leža jedna na druhej, a dźěći spytaja přez dokładne hladanje jednu wot druheje dźělenu spóznać. Wobjěćće najprjedy z pokazowakom (Zeigefinger) kóždy wobrys na Wašim A3-łopjenu a namołwće dźěći, wotpowědnu formu na swójskim łopjenu tohorunja wobjěć. Prašejće so dźěći, kak tuta forma rěka. Tu widźiće wšelake formy. Wobjědu najprjedy tutu formu z porstom. Čińće to na swojim łopjenu runje tak. Kak rěka tuta forma?

Po tym dźěći kóždu formu z druhej barbu wobjědu (nachfahren). Pomhajće nětko Majce při rysowanju a wobjěćće kóždu formu z druhej barbu, bjez toho zo pisak wotsadźiće (ohne den Stift abzusetzen).



Nazhonjenja pohłubšić

Kóžde dźěćo wutřiha třiróžk, kwadrat, praworóžk a kruh w samsnej wulkosći kaž su formy na kopěrowanskej předłoze. Wone połoža formy na wotpowědne wobrysy. Potom zlěpja formy, kiž so zdźěla kryja, na tute dźěłowe łopjeno.


Pohibowanska reja

Na kóncu přewjedźće z dźěćimi sćěhowacu hrajnu aktiwitu, kotraž žadosć dźěći so pohibować wobkedźbuje a jich rumnostnu orientaciju (nalěwo a naprawo) spěchuje. Narysujće z krydu tři wulke geometriske formy na zemju abo wužiwajće Tesa-krep. Zo móža dźěći naprawo a nalěwo rozeznawać, zwjazajće kóždemu hrajerjej wołmjanu nitku wokoło praweje ruki. Prjedy hač so hra započina, pomjenuja dźěći formy a z probowym kołom jim hru rozkładźeće.

Dźěći pohibuja so k hudźbje w rumje. Hdyž hudźba wusadźi, mjenujeće Wy jednu formu, ke kotrejž so dźěći zestupaja: Stupće so do kruha. Dźěći běža k wotpowědnej formje a so na kruhu rozdźěla. Namołwće dźěći, so wotpowědnje Wašemu přikazej na kruhu pohibować. Wjeselo je ćim wjetše, hdyž družiny pohibowanja trójce abo štyri razy změniće. Hdyž zazwoniće ze zwónčkom, wostanu dźěći stejo a słuchaja na Waš přikaz. Tu někotre přikłady:

Přimńće so za ruce a skakajće naprawo wokoło.

Placajće trójce do rukow a běžće naprawo wokoło.

Přimńće so za ruce a drypotajće w małych kročałkach nalěwo wokoło.

Poteptajće (stampfen) štyri króć z nohomaj. Jedyn, dwaj, tři, štyri a teptajće naprawo wokoło.

Połožće sej mjez sobu ruce na ramjenja a běžće we wulkich krokach nalěwo wokoło.

Zwjerćće so jónu wokoło sebje a skakajće na jednej noze naprawo wokoło.

Hdyž hudźba znowa zasadźi, so dźěći zaso w rumje pohibuja a Wy mjenujeće dalšu formu.

zaznawanje
wšě materialije na jedyn pohlad
Formy rozeznawać

download na kóncu teksta


Materialije

kopěrowanska předłoha

geometriske formy (kopěrowanska předłoha abo kładźenski material)

předmjety we wšelakich formach (kulowate, róžkate, třiróžkate)

barbjenčki

lěpk

Pohibowanska reja:

čerwjena wołmjana nitka

kryda abo Tesa-krep

hudźba (Laufmusik)

zwónčk abo druhi instrument


Geometriske formy

kruh, třiróžk, praworóžk (štyriróžk), kwadrat (štyriróžk)


Přispomnjenje

Za zapřijeće kwadrat abo praworóžk wužiwaja dźěći w předšulskej starobje zwjetša słowo štyriróžk. Zo pak bychu wone wjele zapřijećow připódla nawuknyli, mjenujće při wobchadźenju z dźěćimi tak často kaž móžno prawe pomjenowanja.


Přihot

Předłohu z geometriskimi formami wućišćeć, na twjerdu papjeru zlěpić abo laminěrować a formy wutřihać. Za kóžde dźěćo předłohu z wobrysami (Umrisse) formow a formy k wutřihanju wućišćeć. Jednu předłohu z wobrysami na A3 kopěrować.


Komentar

Dźěći nawuknu jednore formy, kotrež so zdźěla kryja, rozeznawać. Tuta kmanosć je wažna, zo na přikład pozdźišo w šuli při čitanju w prawej lince wostanu abo w ilustracijach w šulskej knize wěsty předmjet (Gegenstand) namakaja.



Přewjedźenje

Sydńće so z dźěćimi hromadźe za blido. Pokazajće geometriske formy a prašejće so dźěći, kak tute formy rěkaja a kajku barbu maja. Potom rozdźělće předmjety na blidźe. Prěnje dźěćo wuzwoli sej jedyn předmjet a jón pomjenuje. Wone spyta předmjet tak dokładnje kaž móžno wopisać (barbu, formu, material) a jědźe po formje z porstom. Dźěći so mjez sobu při wopisanju podpěraja abo kubłarka pomha. Potom połoži dźěćo předmjet pódla wotpowědneje kartki ze zwobraznjenej formu. Nětko dalše dźěćo jedyn předmjet pomjenuje a wopisuje.



Wobrysy wobjěć

Po tym dóstanje kóžde dźěćo dźěłowe łopjeno. Štyri jednore formy leža jedna na druhej, a dźěći spytaja přez dokładne hladanje jednu wot druheje dźělenu spóznać. Wobjěćće najprjedy z pokazowakom (Zeigefinger) kóždy wobrys na Wašim A3-łopjenu a namołwće dźěći, wotpowědnu formu na swójskim łopjenu tohorunja wobjěć. Prašejće so dźěći, kak tuta forma rěka. Tu widźiće wšelake formy. Wobjědu najprjedy tutu formu z porstom. Čińće to na swojim łopjenu runje tak. Kak rěka tuta forma?

Po tym dźěći kóždu formu z druhej barbu wobjědu (nachfahren). Pomhajće nětko Majce při rysowanju a wobjěćće kóždu formu z druhej barbu, bjez toho zo pisak wotsadźiće (ohne den Stift abzusetzen).



Nazhonjenja pohłubšić

Kóžde dźěćo wutřiha třiróžk, kwadrat, praworóžk a kruh w samsnej wulkosći kaž su formy na kopěrowanskej předłoze. Wone połoža formy na wotpowědne wobrysy. Potom zlěpja formy, kiž so zdźěla kryja, na tute dźěłowe łopjeno.


Pohibowanska reja

Na kóncu přewjedźće z dźěćimi sćěhowacu hrajnu aktiwitu, kotraž žadosć dźěći so pohibować wobkedźbuje a jich rumnostnu orientaciju (nalěwo a naprawo) spěchuje. Narysujće z krydu tři wulke geometriske formy na zemju abo wužiwajće Tesa-krep. Zo móža dźěći naprawo a nalěwo rozeznawać, zwjazajće kóždemu hrajerjej wołmjanu nitku wokoło praweje ruki. Prjedy hač so hra započina, pomjenuja dźěći formy a z probowym kołom jim hru rozkładźeće.

Dźěći pohibuja so k hudźbje w rumje. Hdyž hudźba wusadźi, mjenujeće Wy jednu formu, ke kotrejž so dźěći zestupaja: Stupće so do kruha. Dźěći běža k wotpowědnej formje a so na kruhu rozdźěla. Namołwće dźěći, so wotpowědnje Wašemu přikazej na kruhu pohibować. Wjeselo je ćim wjetše, hdyž družiny pohibowanja trójce abo štyri razy změniće. Hdyž zazwoniće ze zwónčkom, wostanu dźěći stejo a słuchaja na Waš přikaz. Tu někotre přikłady:

Přimńće so za ruce a skakajće naprawo wokoło.

Placajće trójce do rukow a běžće naprawo wokoło.

Přimńće so za ruce a drypotajće w małych kročałkach nalěwo wokoło.

Poteptajće (stampfen) štyri króć z nohomaj. Jedyn, dwaj, tři, štyri a teptajće naprawo wokoło.

Połožće sej mjez sobu ruce na ramjenja a běžće we wulkich krokach nalěwo wokoło.

Zwjerćće so jónu wokoło sebje a skakajće na jednej noze naprawo wokoło.

Hdyž hudźba znowa zasadźi, so dźěći zaso w rumje pohibuja a Wy mjenujeće dalšu formu.

zaznawanje