Materialije

kopěrowanska předłoha bože słónčko (Marienkäfer)

kopěrowanska předłoha brukowe dypki (Käferpunkte) abo knefle, platki atd.

sylniša papjera

paslenske spinki (Bastellklammern)

tyzka za brukowe dypki

Přihot

Kopěrowansku předłohu wućišćeć a na sylnišu papjeru zlěpić. Potom wutřihajće ćěło bruka, křidleškowe koła a brukowe dypki. Roztřihajće křidleškowe koła srjedźa, tak zo dwě křidlešće nastanjetej, kotrejž z paslenskej spinku na ćěle bruka přičiniće. Za brukowe dypki móžeće tež knefle wužiwać. Runje za młódše dźěći je powabk za matematiske aktiwity zawěsće wjetši, hdyž so materialije ze wšědneho dnja wužiwaja.

Pokiw

Zo brukowe karty dlěje dźerža so doporuča, tute laminěrować. Wobkedźbujće, zo ćěło a křidlešce hakle po laminěrowanju wutřihaće, zo njeby so folija wočiniła. Druhdy pak so stanje, zo so folija při přitřihanju na kromach lochce rozpušći (sich leicht löst). Połožće tohodla wutřihane dźěle hišće raz do folijoweje wobalki a suńće ju přez laminěrowak.

Přispomnjenje

Wuwiće ličenskeje kompetency je wažna matematiska kmanosć w prěnich žiwjenskich lětach dźěsća. Hižo w pěstowarskej starobje wuknu dźěći, što ličby woznamjenjeja a kak so nałožuja. Kóžde dźěćo čini při tym wšelake nazhonjenja. Natwar wopřijeća mnóstwow a ličenskich kmanosćow w předšulskej starobje su centralne kompetency za dalše matematiske wuwiće w šuli.

Kak wuwije so ličenska kompetenca? W starobje dweju lět započinaja so dźěći z ličenjom rozestajeć. Mjenuja po nami (sprechen nach) prěnje ličbniki „jedyn, dwaj “ a wuknu, zo so z ličbnikami mnóstwa pomjenuja. Najprjedy rozeznawaja při tym zwjetša jenož mjez „jedyn, dwaj“ a „wjele“. Z třomi lětami móža mnozy hižo dźěl ličboweho rjada přednjesć. Při ličenju wěcow pak často hišće objekty přewidźa abo liča samsny objekt dwójce. Z něhdźe štyriapoł lětom započinaja tute elementy při ličenju rjadować, z tym zo hižo ličene nabok sunu. W starobje pjeć lět dźěći wědźa, zo dyrbja z jedynku ličić započinać, zo kóždy objekt jenož jónu liča a zo posledni mjenowany ličbnik ličbu objektow podawa. W starobje šěsć lět móže wjetšina dźěći cifry wot 0 do 9 prawje čitać.

Ličbowe zrozumjenje natwarić

Z tutej hrajnej situaciju hromadźa dźěći před zastupom do šule prěnje nazhonjenja při natwarje ličboweho zrozumjenja. Dźěći spóznaja, zo da so jedne mnóstwo do dźělnych mnóstwow rozdźělić a dźělne mnóstwa móža so zaso do cyłkowneho mnóstwa zjednoćić. Woni potajkim wědźa, zo móža mnóstwo šěsć brukowych dypkow do třoch a třoch dypkow dźělić resp. zo móža mnóstwo šěsć brukowych dypkow z třoch a třoch brukowych dypkow zestajeć. W dalšim kroku dźěći spóznaja, zo móža konkretne mnóstwa do abstraktnych ličbow přenjesć. Wone nětko wědźa, zo da so ličba šěsć do ličby tři a tři dźělić resp. zo z tři a tři ličba šěsć nastanje.

Přewjedźenje

Tuta přirjadowanska hra hodźi so najlěpje za wužiwanje w małych skupinach abo za indiwidualne spěchowanje dźěći. Kóžde bože słónčko dóstanje wotpowědnje k cyfrje swoje dypki přirjadowane. Dźěći rozsudźa same, kak dypki na křidleška bruka rozdźěla. Wužiwajće najprjedy jenož bruki z cyframi 1 do 6. Wšě brukowe kartki wužiwać so hakle doporuča, hdyž móža dźěći k cyfram 1 do 6 dypki prawje přirjadować. Połožće bruki w prawym slědźe jedyn pódla druheho a wobhladajće sej zhromadnje z dźěćimi bože słónčka. Prajiće: To su wosebite bože słónčka. Maja dwě křidlešće, ale žane dypki. Tohodla su zrudne, dokelž su wone jeničke bože słónčka dokoławokoło, kiž tak wupadaja. Kak móžemy zrudnym božim słónčkam pomhać?

Bruk 1

Poprošće jedne dźěćo, křidlešce prěnjeho bruka wočinić, tak zo je cyfra widźeć. To je bruk 1. Wón dóstanje telko dypkow, kelkož razow do rukow placnu. Ličće wšitcy wótře sobu. Placnjeće jónu a wšitcy liča sobu. Kelko dypkow dóstanje tute bože słónčko? Dźěći mjenuja ličbu a prěnje dźěćo wozmje z tyzki jedyn brukowy dypk. Połoži jón na prawe abo lěwe křidleško a wospjetuje: Sym jedyn dypk na lěwe křidleško połožił/a. Potom namołwiće dźěći, sćěhowace hrónčko wospjetować.

Bože słónčko so smějkota,

jedyn dypk nětko zaso ma.

Wšitcy placnu jónu do rukow a liča wótře sobu: jedyn.

Bruk 2

Prošće zaso jedne dźěćo, křidlešce druheho bruka wočinić. To je bruk 2. Wón dóstanje telko dypkow, kelkož razow do rukow placnu. Ličće z wašimi porstami sobu. Placnjeće dwójce do rukow a prašeće so: Kelko dypkow dóstanje bruk 2? Dźěći mjenuja ličbu a přichodne dźěćo wozmje z tyzki dwaj brukowej dypkaj. Wobaj dypkaj połoži na bruka a wospjetuje: Sym jedyn dypk na lěwe a jedyn dypk na prawe křidleško połožił/a. Wšitcy wospjetuja hrónčko.

Bože słónčko so smějkota,

dwaj dypkaj nětko zaso ma.

Po tym placnu dźěći dwójce do rukow a liča wótře sobu: jedyn, dwaj.

Wospjetujće kroki kaž horjeka wopisane za wšě dalše bruki.

Bruk 3

Bože słónčko so smějkota,

tři dypki nětko zaso ma.

Bruk 4

Bože słónčko so smějkota,

štyri dypki nětko zaso ma.

Bruki 5 do 10

Bože słónčko so smějkota,

pjeć (šěsć, sydom, wosom, dźewjeć, dźesać) dypkow nětko zaso ma.

Warianta

Kóžde dźěćo dóstanje brukowe karty wot 1 do 6 a połoži dypki na křidlešce swojeho bruka. Swójske jednanje z konkretnymi materialijemi kaž přirjadowanje brukowych dypkow spěchuje natwar dobreho ličboweho zrozumjenja.